تراژدی زبان فارسی در وب

·

3 min read

برای شروع داستان پیشنهاد می‌کنم این مقاله از سایت دانشگاه شریف را بخوانید‌: « فاجعه‌ی وب فارسی و یا چرا فیزیک با فیزیک فرق دارد‌؟ »‌. اصل داستان بسیار ساده است‌، اما از آن‌جا که اصول به طور کامل رعایت نمی‌شوند‌، تنها توانسته‌اند دو‌گانگی‌ها را بیشتر کنند‌. از آنجا که حتی دانشجو‌های رشته‌ی کام‍یوتر‌مان هم تایپ را در حد اکابر نمی‌دانند این موضوع درد‌ناکتر می‌شود‌![](http://shahinism.files.wordpress.com/2010/04/ferdowsi.jpg "ferdowsi")

از طرف دیگر با توجه به تلاش مسئولین‌، که به هر نحوی سعی دارند که کلمات وارد شده از زبان‌های غربی را از فارسی خارج کنند ولی هیچ تلاشی برای نمونه‌های عربی نمی‌کنند و یا حتی دست به نوعی فرهنگ‌سازی برای اجرای درست رسم‌الخط فارسی در برنامه‌هایشان ندارند‌، باز هم این جامعه‌ی پویای وب فارسی است که باید دست به این فرهنگ‌سازی بزند‌. خوشبختانه تا این‌جای کار بلاگر‌های با تجربه و تمامی کاربران نور چراغ خورده‌ای‌! که به نحوی به تولید محتوا در وب فارسی مشغولند سعی می‌کنند به این اصول پایبند باشند که دلیل عمده‌اش بر می‌گردد به سری مطالب « غلط ـــــ نامه » وبلاگ خوابگرد که به کاربردی‌ترین نحو ممکن در چند ارسال این قوانین را مرور کرده‌. به همه‌ی تازه واردان حوزه‌ی وبلاگ‌نویسی پیشنهاد می‌کنم حتما این مطالب را بخوانند‌.

اما مشکل بعدی بر می‌گردد به استاندارد فارسی صفحه کلید ویندوز‌! در توزیعات گنو / لینوکس این مشکل مدت‌هاست که به بهترین نحو ممکن حل شده‌. ولی مایکروسافت هنوز هم تلاشی در این زمینه انجام نداده و همان استاندارد قدیمی را اجرا می‌کند‌. لایوت‌هایی هم که در سطح وب پراکنده شده‌اند نیز تماما کامل نیستند‌، مخصوصا این نوعی که خودشان به صورت اتوماتیک همه‌ی مراحل را انجام می‌دهند‌. یکی ویرگول ندارد آن یکی هم حرف « پ » را هنوز در جای قدیمی‌اش می‌چسباند‌! اما بهترین لایوتی که استفاده کردم که دقیقا شبیه نسخه‌ی لینوکسی عمل می‌کند مربوط می‌شد به این روش که بر پایه‌ی لایوت فارسی وب شریف نصب می‌شد‌.

این لایوت مسخره‌ی استفاده شده توسط مایکروسافت بحران را تا حدی پیش برده که حتی شرکت‌های وطنی تولید کننده‌ی کیبورد هم کلید‌ها را جابجا چاپ می‌کنند و بیشتر به این گمراهی دامن می‌زنند‌. تا به حال فکر کنم فقط کیبورد فراسی شرکت فراسو باشد که کلید‌های فارسی را در جای درست چاپ کرده که آن هم بیشتر به درد عمه‌ی گرامشان می‌خورد چون چاپ انگلیسی روی کیبورد ندارد‌!

تا این‌جای کار به کنار اما موضوع اصلی بحثم بر می‌گردد به دو پروژه‌ای که در وب فارسی شروع به کار کرده‌اند که واقعا از طراحانشان از همین‌جا تشکر می‌کنم‌. اولی وب‌سایت رسانه‌ساز است که جدای از اینترفیس کور کننده‌اش -‌یه خاطر آن خط آریال کذایی در ویندوز‌! - مطالب مفید و بسیار کاربردی‌ای در زمینه‌ی تولید محتوای فارسی در وب ارائه کرده‌، و از طرفی سعی کرده کاربران را با نرم‌افزار‌های آزاد مورد استفاده در این عرصه آشنا کند که در نوع خود کاری قابل ستایش است‌.

پروژه‌ی بعدی که انتظار دارم بیشتر از این پیشرفت کند‌، ولی در همین حدش هم در وب فارسی وجود نداشت پروژه‌ی استاندارد سازی وب پارسی است که پایگاه‌های فارسی ثبت شده را از نظر استاندارد‌هایی مورد بررسی قرار می‌دهد و در پایان با ارائه‌ی امتیازاتی رتبه بندی می‌کند‌. در ضمن کتابی هم توسط این پایگاه منتشر شده که اطلاعات مفیدی در رابطه با استاندارد‌سازی دارد (‌+‌).

این همه گفتم این را هم در پایان اضافه کنم که خیلی وقت است روی دلم سنگینی می‌کند‌! پایگاه زیر‌نویس فارسی در بخش دانلودش برای قسمت نظرات قانون گذاشته که حتما فینگیلیش یا انگلیسی تایپ کنید! در صورتی که از تایپ فارسی استفاده کنید حذف خواهد شد‌! (+) توجه کردید‌؟ یکی از پایگاههایی که باید این اصول اولیه را بیشتر از بقیه مورد استفاده قرار دهد این چنین رفتاری دارد‌. حالا اگر باز خواسته بود فقط به انگلیسی بنویسیم یک بحث جدایی بود که زیاد هم بد نبود ولی این زبان فینگیلیش که قاتل بالفطره‌ی رسم‌الخط فارسی است اصلا قابل تحمل نیست‌.